تفاوت زگیل تناسلی و تبخال تناسلی

زگیل تناسلی و تبخال تناسلی هر دو از شایع‌ترین عفونت‌های ویروسی مقاربتی هستند که می‌توانند علائمی مشابه ایجاد کنند، اما از نظر عامل بیماری، روش انتقال و درمان تفاوت‌های مهمی دارند. شناخت این تفاوت‌ها برای تشخیص صحیح و انتخاب درمان مناسب ضروری است. در این مطلب به بررسی ویژگی‌های هر یک از این بیماری‌ها و راه‌های پیشگیری و درمان آن‌ها می‌پردازیم.

زگیل تناسلی (Genital Warts)

زگیل تناسلی یکی از رایج‌ترین بیماری‌های مقاربتی است که توسط ویروس HPV ایجاد می‌شود و به‌صورت زائده‌های کوچک و گوشتی روی ناحیه تناسلی ظاهر می‌شود. این بیماری معمولاً بدون درد است اما می‌تواند از نظر ظاهری و روانی آزاردهنده باشد. واکسیناسیون، رعایت بهداشت جنسی و درمان به‌موقع نقش مهمی در کنترل و پیشگیری از آن دارند.

عامل بیماری‌زای زگیل تناسلی

زگیل تناسلی توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود. این ویروس بیش از ۲۰۰ نوع مختلف دارد، اما انواع ۶ و ۱۱ از رایج‌ترین انواعی هستند که موجب زگیل تناسلی می‌شوند. برخی از انواع دیگر این ویروس، به‌خصوص انواع ۱۶ و ۱۸، هیچ گونه نمود طاهری ندارند اما با سرطان دهانه رحم، مقعد و دیگر سرطان‌های تناسلی مرتبط هستند.

ظاهر و علائم زگیل تناسلی

• شکل ظاهری: زگیل‌ها به‌صورت برآمدگی‌های کوچک گوشتی یا زائده‌های گل‌کلمی‌شکل روی پوست ناحیه تناسلی، مقعد یا حتی داخل دهان ظاهر می‌شوند.
• رنگ: معمولاً همرنگ پوست یا کمی روشن‌تر/تیره‌تر هستند.
• اندازه: ممکن است کوچک و نامشخص باشند یا به‌شکل خوشه‌ای رشد کنند.
• درد و خارش: معمولاً بدون درد هستند اما در برخی موارد باعث خارش، سوزش یا احساس ناراحتی می‌شوند.
• تغییرات در هنگام رابطه جنسی: ممکن است باعث ایجاد درد یا خونریزی هنگام مقاربت شوند.
• عدم وجود زخم یا تاول: برخلاف تبخال تناسلی، زگیل‌ها زخم یا تاول ایجاد نمی‌کنند.
• نمود ظاهری: گاهی زگیل های تناسلی هیچ گونه نمود ظاهری یا زائده ای در فرد ایجاد نمی کند و افراد (به ویژه آقایان) تنها ناقل این بیماری هستند حتی بدون آنکه خودشان در جریان باشند. ضمن اینکه در بانوان گاهی این زگیل ها در ناحیه داخلی واژن وجود دارند که قابل رویت توسط خود شخص یا سایرین نیست.

روش انتقال زگیل تناسلی

• تماس پوستی مستقیم با ناحیه آلوده دهان، واژن یا مقعد (حتی بدون وجود زگیل‌های قابل مشاهده)
• رابطه واژینال، مقعدی یا دهانی با فرد مبتلا.
• تماس دست با ناحیه تناسلی و سپس لمس پوست دیگر نواحی بدن.
• استفاده از حوله، تیغ یا لباس زیر فرد آلوده (البته این روش انتقال کمتر شایع است و صرفا جهت اطمینان هرچه بیشتر پیشنهاد می شود)
• نوزادان می‌توانند حین زایمان طبیعی از مادر آلوده به HPV مبتلا شوند.

نکته: این ویروس حتی در صورت عدم وجود زگیل‌های قابل مشاهده و حتی بدون داشتن رابطه جنسی کامل و تنها با تماس پوست به پوست با فرد آلوده هم منتقل شود.

درمان و مدیریت زگیل تناسلی

هیچ درمان قطعی برای حذف کامل ویروس HPV از بدن وجود ندارد، اما زائده های ناشی از زگیل‌های تناسلی را می‌توان با روش‌های زیر برطرف کرد:

داروهای موضعی

• پودوفیلین (Podophyllin): یک ماده شیمیایی که باعث تخریب زگیل می‌شود (فقط باید توسط پزشک استفاده شود).
• ایمی‌کیمود (Imiquimod): یک کرم موضعی که سیستم ایمنی را تحریک می‌کند تا با ویروس مقابله کند.
• سالسیلیک اسید: معمولاً برای زگیل‌های پوستی استفاده می‌شود، اما در برخی موارد می‌تواند روی زگیل تناسلی نیز مؤثر باشد.

درمان‌های فیزیکی

• کرایوتراپی (فریز کردن با نیتروژن مایع): روشی مؤثر که زگیل را منجمد و از بین می‌برد.
• لیزر درمانی (مانند لیزر مونالیزا تاچ): برای از بین بردن زگیل‌های بزرگ یا مقاوم به سایر درمان‌ها استفاده می‌شود.
• الکتروکوتر (سوزاندن با برق): با استفاده از جریان الکتریکی زگیل را تخریب می‌کند.
• جراحی: در مواردی که زگیل‌ها بزرگ یا مقاوم باشند، پزشک ممکن است از جراحی برای برداشتن آن‌ها استفاده کند.

مدیریت زگیل تناسلی

• تقویت سیستم ایمنی: تغذیه سالم، ورزش، استفاده از مکمل های مفید مانند ایموونس، پاورفیت و نواکسا و کاهش استرس به مقابله با ویروس کمک می‌کند.
• رعایت بهداشت شخصی: از لمس یا خاراندن زگیل‌ها خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث گسترش آن‌ها شود.
•  دوری از روابط جنسی در دوره فعال بیماری: برای جلوگیری از انتقال ویروس، بهتر است در زمان وجود زگیل‌ها از رابطه جنسی پرهیز کنید.
•  مشاوره پزشکی منظم: مراجعه دوره‌ای به پزشک برای بررسی و مدیریت زگیل‌ها اهمیت دارد.

پیشگیری از زگیل تناسلی

تزریق واکسن HPV بهترین راه پیشگیری از زگیل تناسلی و سرطان‌های مرتبط، دریافت واکسن گارداسیل9 یا واکسن گارداسیل4 است که در برابر انواع خطرناک HPV از جمله نوع ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸ محافظت می‌کند. و در ادامه به صورت مفصل به بررسی آنها می پردازیم:

واکسن گارداسیل (Gardasil 4) و محافظت در برابر ویروس HPV

واکسن گارداسیل 4 (Gardasil 4) یک واکسن تأییدشده برای پیشگیری از عفونت ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است که برخی از خطرناک‌ترین انواع این ویروس را پوشش می‌دهد. این واکسن از بدن در برابر چهار نوع HPV محافظت می‌کند:

 HPV نوع 6 و 11: عامل 90% از زگیل‌های تناسلی
 HPV نوع 16 و 18: عامل حدود 70% از سرطان‌های دهانه رحم و برخی دیگر از سرطان‌های مرتبط با HPV (مقعد، واژن، آلت تناسلی و گلو)

• مزایای واکسن گارداسیل 4

پیشگیری از زگیل تناسلی
کاهش خطر سرطان دهانه رحم، مقعد و دستگاه تناسلی
ایجاد ایمنی طولانی‌مدت در برابر انواع پرخطر HPV

• برنامه تزریق واکسن گارداسیل 4

سن مناسب: بهترین زمان تزریق این واکسن 9 تا 26 سالگی است، اما در برخی موارد تا 45 سالگی هم توصیه می‌شود.

• تعداد دوزها:

افراد زیر 15 سال: دو دوز (0 و 6-12 ماه بعد)

      افراد 15 سال به بالا: سه دوز (0، 2 و 6 ماه بعد)

واکسن گارداسیل (Gardasil 9) و محافظت در برابر ویروس HPV

واکسن گارداسیل 9 (Gardasil 9) جدیدترین و پیشرفته‌ترین واکسن برای پیشگیری از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. این واکسن در برابر 9 نوع مختلف HPV محافظت ایجاد می‌کند و در مقایسه با گارداسیل 4 پوشش گسترده‌تری دارد.

• انواع HPV که واکسن Gardasil 9 در برابر آن‌ها محافظت می‌کند

 HPV نوع 6 و 11: عامل 90% زگیل‌های تناسلی
 HPV نوع 16 و 18: عامل حدود 70% سرطان‌های دهانه رحم، مقعد، واژن و گلو
 HPV نوع 31، 33، 45، 52 و 58: مرتبط با حدود 20% دیگر از سرطان‌های ناشی از HPV

• مزایای واکسن گارداسیل 9

پوشش گسترده‌تر نسبت به Gardasil 4
پیشگیری از 90% سرطان‌های مرتبط با HPV
محافظت در برابر 90% زگیل‌های تناسلی
افزایش ایمنی در برابر انواع پرخطر HPV

• برنامه تزریق واکسن گارداسیل 9

سن مناسب: بهترین سن برای دریافت واکسن 9 تا 26 سالگی است، اما در برخی موارد تا 45 سالگی هم قابل‌استفاده است.

• دوزهای موردنیاز:

افراد زیر 15 سال: دو دوز (0 و 6-12 ماه بعد)

افراد 15 سال به بالا: سه دوز (0، 2 و 6 ماه بعد)

• چه کسانی باید واکسن Gardasil 9 را دریافت کنند؟

زنان و مردان برای پیشگیری از عفونت HPV و بیماری‌های مرتبط
افراد زیر 26 سال (اولویت با کسانی که هنوز به HPV مبتلا نشده‌اند)
افراد تا 45 سالگی، در صورت تشخیص پزشک

• آیا واکسن گارداسیل 9 درمان HPV است؟

خیر! واکسن Gardasil 9 فقط از ابتلا به انواع خاصی از HPV پیشگیری می‌کند و درمان عفونت HPV موجود یا زگیل تناسلی نیست.

گارداسیل 9 و 4 بهترین گزینه برای محافظت در برابر HPV و بیماری‌های مرتبط با آن، از جمله سرطان‌های دهانه رحم، واژن، مقعد و زگیل تناسلی است. دریافت این واکسن، به‌ویژه قبل از شروع فعالیت جنسی، می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در کاهش خطر عفونت HPV داشته باشد.Bottom of Form

از دیگر موارد تاثیرگذار در پیشگیری از زگیل تناسلی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده از کاندوم: کاهش احتمال انتقال، اما محافظت ۱۰۰٪ ندارد زیرا HPV می‌تواند از طریق تماس پوستی منتقل شود.
• داشتن شریک جنسی ثابت و مطمئن: داشتن روابط جنسی سالم و پرهیز از شرکای جنسی متعدد می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.
• عدم استفاده مشترک از وسایل شخصی: مانند تیغ، حوله یا لباس زیر.

ضدعفونی کردن محیط از ویروس HPV (زگیل تناسلی)

ویروس HPV که عامل زگیل تناسلی است، عمدتاً از طریق تماس مستقیم پوست به پوست منتقل می‌شود و برخلاف برخی ویروس‌های دیگر، در محیط بیرون از بدن برای مدت طولانی زنده نمی‌ماند. اما رعایت بهداشت و ضدعفونی محیط و وسایل شخصی همچنان ضروری است.

1. ضدعفونی سطوح

ویروس HPV به‌راحتی در محیط زنده نمی‌ماند، اما برای اطمینان، بهتر است سطوحی که با پوست آلوده در تماس بوده‌اند، ضدعفونی شوند:
مواد مؤثر در ضدعفونی سطوح:

• محلول هیپوکلریت سدیم (وایتکس) 1:10 (یک قسمت وایتکس، 9 قسمت آب)
• الکل 70% برای سطوح سخت و غیرمتخلخل
• پراکسید هیدروژن 3-6% برای ضدعفونی وسایل و تجهیزات
• ضدعفونی‌کننده‌های بیمارستانی حاوی ترکیبات آمونیوم چهارگانه

روش ضدعفونی:

• محلول‌های ضدعفونی را روی سطوح اسپری کرده و حداقل 10 دقیقه بگذارید بماند، سپس با یک دستمال تمیز پاک کنید.
• ضدعفونی نواحی مانند توالت، حمام، دستگیره‌ها، صندلی‌ها، لباس‌ها و وسایلی که در تماس با پوست آلوده بوده‌اند ضروری است.

2. ضدعفونی لباس‌ها، ملحفه و حوله‌ها

روش شستشو:

• لباس‌ها، ملحفه و حوله‌هایی که ممکن است با زگیل تناسلی تماس داشته باشند را با آب داغ (60 درجه سانتی‌گراد یا بالاتر) و مواد شوینده بشویید.
• برای اطمینان بیشتر، یک لیوان سرکه سفید یا نصف لیوان هیپوکلریت سدیم (وایتکس) به ماشین لباسشویی اضافه کنید.
• در صورت امکان، لباس‌ها را در آفتاب خشک کنید زیرا نور خورشید خاصیت ضدعفونی‌کننده دارد.

3. ضدعفونی وسایل شخصی

• از تیغ، ناخن‌گیر، اپیلاتور، حوله و لباس زیر شخصی به‌صورت مشترک استفاده نکنید.
• تیغ‌های اصلاح را بعد از هر بار استفاده تعویض کنید و وسایل قابل شستشو را با الکل 70% یا آب جوش استریل کنید.
• وسایل شخصی مانند موبایل، لپ‌تاپ، دستگیره‌های در و کنترل تلویزیون را با دستمال آغشته به الکل 70% تمیز کنید.

4. ضدعفونی دست‌ها

• شستشوی دست‌ها با آب و صابون به مدت 20 ثانیه بسیار مؤثر است.
• در صورت نیاز، از محلول‌های ضدعفونی‌کننده دست حاوی الکل 70% استفاده کنید.

اگرچه ویروس HPV مدت زیادی روی سطوح زنده نمی‌ماند، اما رعایت بهداشت فردی و ضدعفونی وسایل و محیطی که در تماس با پوست آلوده بوده، ضروری است. شستشوی مرتب لباس‌ها، استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده مؤثر و رعایت بهداشت شخصی می‌تواند به کاهش احتمال انتقال کمک کند.

۲. تبخال تناسلی (Genital Herpes)

تبخال تناسلی نوعی عفونت ویروسی ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) است که با تاول‌های دردناک، قرمزی و سوزش در ناحیه تناسلی همراه است. این بیماری مزمن بوده و به‌صورت دوره‌ای فعال می‌شود، به‌ویژه در زمان استرس یا ضعف سیستم ایمنی. اگرچه درمان قطعی ندارد، اما مصرف داروهای ضدویروسی می‌تواند شدت و مدت علائم را کاهش دهد.

عامل بیماری‌زا تبخال تناسلی

تبخال تناسلی توسط ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می‌شود که شامل دو نوع است:

• HSV-1: معمولاً باعث تبخال‌های دهانی می‌شود اما می‌تواند از طریق رابطه جنسی دهانی به ناحیه تناسلی منتقل شود.
• HSV-2: عامل اصلی تبخال تناسلی بوده و از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود.

ظاهر و علائم تبخال تناسلی

• شکل ظاهری: به‌صورت تاول‌های کوچک پر از مایع که بعد از چند روز ترکیده و تبدیل به زخم می‌شوند.
• درد و سوزش: زخم‌ها دردناک هستند و ممکن است احساس سوزش، خارش یا تیر کشیدن ایجاد کنند.
• محل بروز: روی ناحیه تناسلی، مقعد، ران‌ها و حتی اطراف دهان در اثر تماس جنسی دهانی.
• علائم اولیه: تب، بدن‌درد، سردرد و احساس خستگی (در موارد شدید).
• عود بیماری: تبخال تناسلی دوره‌های فعال و غیرفعال دارد و ممکن است چندین بار در سال مجدداً ظاهر شود.

روش انتقال تبخال تناسلی

• تماس پوستی مستقیم با زخم یا تاول فرد مبتلا.
• رابطه واژینال، مقعدی یا دهانی (حتی در صورت عدم وجود علائم).
• انتقال از مادر به نوزاد در هنگام زایمان.
• استفاده مشترک از وسایل شخصی (مثل حوله یا تیغ) در موارد نادر.

درمان و مدیریت تبخال تناسلی

ویروس HSV پس از ورود به بدن، برای همیشه در بدن باقی می‌ماند و در دوره‌های مختلف فعال می‌شود. اما با استفاده از داروهای ضدویروسی، می‌توان علائم را کاهش داد و از عود بیماری جلوگیری کرد.

داروهای ضدویروسی خوراکی

• آسیکلوویر (Acyclovir): یکی از رایج‌ترین داروها برای کاهش شدت علائم و طول دوره بیماری.
• والاسیکلوویر (Valacyclovir): مؤثرتر از آسیکلوویر و با دوز مصرف کمتر.
• فامسیکلوویر (Famciclovir): به کاهش شدت و دفعات عود بیماری کمک می‌کند.

درمان‌های موضعی

• کرم‌های ضدویروسی مانند پنسیکلوویر (Penciclovir) که به کاهش التهاب و خارش کمک می‌کنند.

درمان‌های خانگی و حمایتی

• استفاده از کمپرس سرد برای کاهش درد و التهاب.
• مصرف مکمل‌های تقویت‌کننده ایمنی مانند لیزین برای کاهش عود بیماری.
• مصرف زیاد مایعات و استراحت کافی.

مدیریت تبخال تناسلی

• اجتناب از تحریک ناحیه آلوده: از خاراندن یا دست زدن به زخم‌ها خودداری کنید.
• رعایت بهداشت شخصی: شستن دست‌ها پس از تماس با تبخال و استفاده از لباس‌های نخی برای جلوگیری از تحریک پوست.
  
  
• کاهش استرس: استرس می‌تواند باعث عود تبخال شود، بنابراین مدیریت استرس اهمیت دارد.
• اجتناب از محرک‌های غذایی: غذاهای اسیدی، تند و نوشیدنی‌های الکلی ممکن است عود بیماری را تحریک کنند.

پیشگیری از تبخال تناسلی

• استفاده از کاندوم: انتقال HSV را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد، اما به‌طور کامل از آن جلوگیری نمی‌کند.
• پرهیز از رابطه جنسی هنگام وجود زخم‌ها: زیرا در این دوره احتمال انتقال بسیار زیاد است.
• عدم استفاده از وسایل شخصی مشترک: مانند حوله، تیغ یا لیوان نوشیدنی.
• تقویت سیستم ایمنی: داشتن رژیم غذایی سالم، ورزش و خواب کافی به جلوگیری از عود بیماری کمک می‌کند.

با رعایت نکات بهداشتی، تقویت سیستم ایمنی، استفاده از واکسن HPV و داشتن روابط جنسی ایمن می‌توان از ابتلا به این بیماری‌ها پیشگیری کرد یا شدت علائم را کاهش داد. در صورت مشاهده هرگونه علائم مشکوک، مشورت سریع با پزشک متخصص توصیه می‌شود.

نتیجه‌گیری

با توجه به تفاوت‌های این دو بیماری، شناخت علائم و روش‌های انتقال برای پیشگیری و مدیریت آن‌ها بسیار مهم است. در صورت مشاهده علائمی مانند زگیل، تاول یا زخم در ناحیه تناسلی، مشورت با پزشک و انجام آزمایش‌های تشخیصی توصیه می‌شود. همچنین، استفاده از کاندوم، واکسن HPV و رعایت بهداشت شخصی می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.