لاغری و تناسب اندام در شیراز
این روزها تقریباً همه می‌خواهند رمز و رازهای لاغری و تناسب اندام را بدانند تا هرچه زودتر به اندامی خوش فرم و زیبا برسند. فرقی هم نمی‌کند، چه خانم باشید و چه آقا، داشتن اندام متناسب و هیکل خوش فرم به شما حس خوبی می‌دهد و جذاب‌تر بنظر می‌آیید. طبیعی هم هست، انسان موجودی است که زیبایی را تحسین می‌کند و به دنبال حالت ایده‌آل خود است.
درمان چاقی ترکیبی از اصلاح سبک زندگی و رفتارهای روزمره شامل تغذیه، خواب، فعالیت فیزیکی و انتخاب روش درمانی مناسب توسط پزشک است.
خطرچاقی و اضافه وزن برای سلامتی
مشکل چاقی، فقط اضافه وزن و از دست رفتن تناسب و زیبایی اندام نیست؛ بلکه چاقی یک عامل مستعد‌کننده برای بیماری‌های مزمن و خطرناکی نظیر دیابت، فشارخون بالا، بیماری‌های قلبی و تعدادی از سرطان‌ها (مانند کانسر پستان) محسوب می‌شود. چاقی، فعالیت‌های فیزیکی را محدود و بتدریج عملکرد و کارآیی و حتی روابط اجتماعی فرد را مختل می‌کند، عوارض ناشی از چاقی، تمام جنبه‌های سلامت فردی شامل سلامت فیزیکی، سلامت روانی و سلامت اجتماعی را با اختلال مواجه می‌کند. البته لیست بیماری‌های مرتبط با چاقی طولانی‌تراز آنست که در این مجال بگنجد و در یک مقاله جداگانه به تفصیل به آن خواهم پرداخت.
سلول چربی و نقش آن در چاقی
برخلاف تصور عموم، چربی در بدن ما بصورت اتفاقی و به شکل یک توده نامنظم، ذخیره و انباشته نمی‌شود؛ بلکه چربی در واحدهای مشخصی بنام سلول چربی یا آدیپوسیت (adipocyte) ذخیره می‌گردد. تعداد سلول‌های چربی بعد از دوران کودکی در بدن ما تقریباً ثابت می‌ماند و این حجم و اندازه سلول‌های چربی است که تغییر می‌کند یعنی وقتی چربی بیشتری در این سلول‌ها انباشته می‌شود؛ بافت چربی بزرگتر می‌شود به عبارت دیگر شکم، پهلو، باسن، ران، بازوها بزرگتر و چاقتر می‌شود و برعكس وقتى چربى ذخيره شده در سلولهاى چربى مصرف مى‌شود يا سلولهاى چربى تخریب می‌شوند، فرد لاغرتر می‌شود.
حال که دانستیم، تعداد سلول‌های چربی چه نقش مهمی در سلامتی و تناسب اندام ما دارد، این سؤال مطرح می‌شود که چه عواملی تعیین‌کننده تعداد سلول‌های چربی بدن هر فرد است؟ بیشتر و مهمتر از همه: الگوی تغذیه زمان کودکی ( نقش مهم مادران در تناسب اندام یا چاقی فرد در سنین بزرگسالی) و البته ژنتیک.
روش‌های درمان چاقی و لاغری موضعی
روش‌های درمان چاقی و رفع چربی‌های موضعی، باتوجه به تأثیر آن‌ها روی سلول‌های چربی، به دو گروه تقسیم می‌شوند:
۱- تأثیر بر کاهش اندازه سلول‌های چربی (بدون تغییر تعداد سلول‌های چربی)، مثل رژیم‌های لاغری، ورزش، اعمال جراحی کاهش وزن نظیر کاهش حجم معده بالون، حلقه یا عمل اسلیو و کاهش طول روده‌ها مثل عمل بای‌پس و…. طبیعی است که استعداد چاقی در این روش کماکان باقی می‌ماند.
۲- تأثیر بر کاهش تعداد سلول‌های چربی مثل عمل لیپوساکشن، لیپولیز با RF، لیزر لیپولیز، لیپوماتیک، لاغری با استفاده از نمسیس، لاغری با استفاده از مزوتراپی و….
اگر تعداد سلول‌های چربی را تنها عامل استعداد چاقی در نظر بگیریم، براین مبنا روش‌های گروه اول، برگشت‌پذیر و روش‌های گروه دو غیر‌قابل‌برگشت تلقی می‌شوند.
درمان چاقی موضعی و به عبارت دیگر لاغری موضعی، کاهش سایز و تناسب اندام در چند سال اخیر، پیشرفت‌های چشمگیری داشته است و به جای اعمال جراحی تهاجمی و پرعارضه‌ای نظیر لیپوساکشن(liposuction) و ابدومینوپلاستی و…، روش‌های غیرتهاجمی و موثری مثل RF, اولتراسوند، کرایولیپولیز، مزوتراپی لاغری، استفاده از دستگاه نمسیس، محبوبیت پیداکرده‌اند. روش‌های درمان چاقی، با در نظر گرفتن ریسک عمل جراحی، درد و عوارض بعد از عمل به دو گروه تهاجمی و غیر تهاجمی تقسیم می‌شوند.
لیپولیز یا تخریب چربی و روش های آن
این کلمه که به تنهایی یا در ترکیب با کلمات دیگر، زیاد شنیده می‌شود در واقع به معنی تخریب (lysis) بافت چربی (lipo) است. به عنوان مثال لیزرلیپولیز یعنی: تخریب چربی با لیزر.
لیپولیز تهاجمی:
به روش‌هایی گفته می‌شود که از طریق ایجاد برش یا سوراخ کردن پوست و تماس مستقیم با بافت چربی، سلول‌های چربی را تخریب می‌کنند. لیپوساکشن، لیزرلیپولیز (تخریب سلول چربی بااستفاده از لیزر) ، لیپولیزاینفراسونیک یا لیپوماتیک (تخریب سلول چربی با استفاده از امواج زیر صوت با فرکانس کمتر از 20 هرتز) لیپولیزواترجت (تخریب بافت چربی با استفاده از فشار آب) دراین گروه قرار می‌گیرند.
معایب روش‌های تهاجمی درمان چاقی نظیر لیپوساکشن، لیزرلیپولیز، لیپولیزاینفراسونیک (لیپوماتیک) و واترجت لیپولیز عبارتست از: نیاز به بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی، درد بعد از عمل، دوره نقاهت طولانی و عوارض احتمالی شامل خطر بروز آمبولی، عفونت، خونریزی و بدشکلی و ناصافی بافت چربی دستکاری شده بخصوص در اندام‌های قرینه مثل باسن و ران و … ، ازبین رفتن برجستگی‌ها و خطوط منحنی طبیعی بدن، اسکار زخم (جوشگاه) جراحی.
لیپولیز غیر تهاجمی:
روش‌هایی که بدون ایجاد آسیب به سایر بافت‌ها، سلول‌های چربی را به صورت کاملاً اختصاصی هدف قرارداده و تخریب می‌کند، شامل: آر_اف (RF)، امواج فراصوت یا اولتراسوند، کرایولیپولیز، لیزرهای توان پایین (low level laser therapy) و لیزرهای مادون‌قرمز (infrared) ، این روش‌ها به دلیل نداشتن معایب روش‌های تهاجمی، روز به روز محبوبیت بیشتری بین متقاضیان لاغری و تناسب اندام پیدا می‌کنند و روش‌های تهاجمی درمان چاقی بتدریج به چاقی‌های مفرط (BMI بالاتراز 35) یا چاقی‌های همراه با عارضه ، محدود می‌شوند.
مهمترين روش‌هاى غير تهاجمى كه با استفاده از دستگاه‌هاى مبتنى بر انرژىو بدون جراحی (بازكردن، بريدن يا سوراخ كردن پوست ) انجام مي‌شود؛ عبارتست از:
1- RF :
يكى ازبهترين، مؤثرترين و به شرطى كه با دستگاه مناسب انجام شود بى‌عارضه‌ترين روش لاغرى و از بين بردن چاقى‌هاى موضعى و سلولیت و مهمتر از همه رفع شلى و افتادگى پوست (skin tightening) است كه تقريباً در همه قسمت‌هاى بدن حتى پستان و غبغب انجام می‌شود و از طريق افزايش دما در عمق بافت چربى باعث تخريب سلولهاى چربى مى‌شود. نياز به بي‌حسى و دستکاری پوست ندارد و در مطب قابل انجام است.
2- كرايوليپوليز:
برعكس روش RF كه سلولهاى چربى را با استفاده از بالابردن دماى بافت چربى تخريب مى كند، كرايوليپوليز با كاهش دما باعث فعال شدن مكانيسم آپوپتوز كه نوعى مرگ سلولى برنامه ريزى شده است، در سلولهاى چربى مى‌شود، تنها دستگاه قابل اعتماد و مؤثر كرايوليپوليز درحال حاضر Zeltiq است كه تا جایی که بنده می‌دانم، فعلاً درايران موجود نيست. كرايوليپوليز فقط براى چربى‌هاى موضعى شكم و پهلو FDA دارد.
انواع روش لاغری با پیکرتراشی
- لیپولیز
لیزر لیپولیز یک روش کم تهاجمی است که با استفاده از لیزر با فیبرنوری در طول موج های گوناگون و گرما باعث شکستن بافت چربی می شود.
بیماران از طریق لیپولیزر چربی های بیشتری را از دست می دهند و دچار شل شدن پوست نمی شوند.
این نوع روش لاغری عوارض عمده نداشته هر چند برخی از بیماران پس از لیپولیزر دارای کبودی های کم و دردی بسیار اندک شده اند.
برای نتیجه بهتر بیمار باید دارای میزان حجم چربی، وضعیت پوست بیمار، وضعیت قوام جداره شکم که مورد تایید جراح است باشد اگر بیمار به خوبی انتخاب شود نتیجه جراحی مورد قبول تر است.
لازم به ذکر است که لیپولیز یک عمل سرپایی است به همین علت روند بهبود سریع است و به طور عمده یک روش بی خطر با رضایت زیاد برای از بین رفتن چربی های نواحی مختلف بدن است هرچند دارای درد اندکی نیز می باشد که با مسکن هایی که پزشک تجویز می کند قابل تحمل است و اندکی کبودی و تورم در نواحی که لیپولیز انجام شده طبیعی است .
برای جلوگیری از افتادگی پوست و تجمع مایعات توصیه می شود که بیمار از گن استفاده کند و در صورت رعایت یک رژیم غذایی مناسب و انجام ورزش کاهش سایز می تواند همیشگی باشد.
توصیه می شود افراد بعد از انجام لیپولیز تا دو هفته از حمام کردن پرهیز کنند ولی تقریبا بلافاصله بعد از انجام لیپولیز می توانند به انجام کارهای عادی و روزمره ادامه دهند.
- اولتراسونیک
این روش برای از بین بردن همیشگی چربی های موضعی در نواحی گوناگون بدن خانم ها و اقایان مانند چربی های اضافی پهلو، شکم، ران، غبغب، سینه آقایان و غیره است که به کمک امواج ماورای صوت صورت می گیرد و بهترین راه درمان سلولیت میباشد.
- لیپوماتیک
یک نوع دستگاه ساکشن پیشرفته با تکنولوژی فوق العاده دقیق و عملکردی عالی می باشد. در این روش اکثرا تغییر سایز، حجم و فرم دهی مهم تر از کم کردن وزن است.
این نوع جراحی راحت، بدون عوارض و دارای نتیجه رضایت بخشی است.
لاغری شکم و پهلو
برای تمام افراد داشتن شکمی صاف و عاری از چربی مهم است ولی از بین بردن چربی های شکم و پهلو یا در اصلاح عامیانه آب کردن شکم ، کار بسیار دشواری است.
افراد برای از بین بردن چربی های شکم و پهلو انواع نوشیدنی های چربی سوز ، رژیم های لاغری طبیعی و ورزش را امتحان می کنند ولی در اکثریت موارد نتیجه ایده آلی را کسب نمی کنند.
لاغری با روش های طبیعی نیازمند صبر و مدت زمان طولانی می باشند به همین دلیل اکثریت افراد ترجیح می دهند از روش های لاغری که مدت زمان کوتاه تری می خواهند ، استفاده کنند.
جراحی شکم یا ابدومینوپلاستی یکی از بهترین روش های موجود برای آب کردن چربی شکم و پهلو است که متقاضیان بسیار زیادی دارد زیرا علاوه بر حذف چربی های اضافی ، ترک های پوست شکم و افتادگی پوست شکم را نیز برطرف می سازد به همین دلیل یکی از انواع روش لاغری شناخته می شود.
با روش های پیکرتراشی نیز می توان چربی های موجود در شکم و پهلو را برطرف نمود اما پیکرتراشی برای میزان مشخصی از چربی مناسب است ولی جراحی زیبایی شکم یا ابدومینوپلاستی در تمامی افراد با هر میزان چربی شکم و پهلو ، قابل انجام می باشد.
